محیط زیست تعلیمات اجتماعی سال سوم دبستان

گام اول : تحلیل ویژگی های یادگیرنده

در کلاس من 23 نفر دانش آموز دختر حضور دارند که در سال سوم دبستان تحصیل می کنند. موضوع درس جدید «محیط زیست» است. با بررسی های کتاب اجتماعی سوم دریافتم که دانش آموزان آن ها در کتاب بخوانیم در دو درس درباره ی این موضوع جدید مطالبی فراگرفته اند (حرف های یک نقاشی درس 6 و اگر جنگل نباشد درس19). بنابراین کلیاتی از مطلب آموزشی مورد نظر فراگرفته اند.دانش آموزان این کلاس 9ساله هستند و طبق نظریه ی رشد شناختی پیاژه در مرحله عملیاتی عینی قرار دارند این دوره که مقارن با دوره ی ابتدایی است کودک قادر به استدلال و نتیجه گیری منطقی روی امور هست اما فقط روی امور حسی (عینی) است که می بیند و لمس می کند که توانایی طبقه بندی امور و اشیاء از لحاظ شکل و اندازه دارد و توانایی ردیف کردن یعنی رعایت توالی منطقی و مهم تر از همه نگهداری ذهنی دارد یعنی اینکه مفهوم تغییر ظاهری در اشیاء و امور در اصل آن ها تغییری ایجاد نمی کند.نحوه ی استقرار دانش آموزان در کلاس در چهار ردیف 3تایی و در ردیف آخر 4تایی نشسته اند در هر نیمکت 2و3نفره که جمعا 23 نفر می باشند. چون در کنار هم نشسته اند به صورت گروهی کار می کنند و این خود یک امتیاز محسوب می شود و متوجه شدم که در این زمینه محیط زیست از طرف شهرداری یک برنامه ی کاملا شاد در زمینه ی بازیافت و پسماند خانه ها برای آن ها اجرا شده و کاملا این موضوع را با نمایش و ایفای نقش دیده اند و با آن آشنایی کامل دارند و کاملا کلاس از لحاظ سطح فرهنگی در یک سطح یکسانی قرار دارد.

گام دوم : تعیین هدف های آموزشی

هدف کلی : آشنایی دانش آموزان با مفهوم محیط زیست، ضرورت و فواید آن و بکارگیری آن در زندگی روزمره و ایجاد نگرش مثبت نسبت به آن و در پایان درس انتظار می رود که :

  -    مفهوم محیط زیست را با ذکر مثال بیان کند.(یا داستان)

  -    ویژگی های محیط زیست را نام ببرد.

  -    فواید خانه های شمالی و سقف خانه ها را بگوید.

  -    در بین مسیر، شهرها را نام ببرد.

  -    ضرورت محیط زیست را توضیح دهد.

  -    کارهای جهاد سازندگی را نام ببرد.

  -    فواید جنگل را نام ببرد.

  -    وسایل دست ساز خود را در زمینه خانه های شمالی به کلاس بیاورند.

 

گام سوم : انتخاب رسانه ها، مواد و روش ها

برای آموزش این درس می توان از رسانه های متعددی استفاده کرد برای مثال از فیلم استفاده نمود، از تصاویر خود کتاب کمک گرفت، از ایفای نقش از خود دانش آموزان کمک گرفت. زیرا عینی کردن مطالب کتاب درسی تأثیر بسزایی در فهم درس برای آن ها ایجاد می کند. روش تدریس پیشنهادی همان ایفای نقش به همراه بحث گروهی می تواند باشد. محتوای نمایش «چگونه یک پارک زیبا و قشنگ داشته باشیم» و بعد هم 10 دقیقه از تصاویر خود کتاب برای جلب توجه دانش آموزان استفاده می کنیم.

گام چهارم : به کارگیری رسانه ها

قبل از شروع کلاس، اسلاید ها را چک می کنیم که به صورت شکل های متنوع است و بعد شکل های کتاب را که قرار است در گروه بررسی نمایند و با هم بحث گروهی داشته باشند چک می کنیم. در ابتدای جلسه، پس از فعالیت های مقدماتی(مثل حضور و غیاب و احوال پرسی) توضیحات مختصری در مورد آب و هوای شمال و زندگی در شمال و جنگل و درخت می دهیم و بعد اسلایدها را نمایش می دهیم و بعد نظرات دانش آموزان را در مورد تصاویر می پرسیم . اول دانش آموزانی که داوطلب هستند و بعد به تدریج نتیجه گیری می نماییم. در ادامه گروه نمایش نقش های خود را ایفا می کنند و نتیجه می گیریم که در ایفای نقش دانش آموزان به بچه ها یاد می دهند که چگونه از کاغذ- درخت – گل و طبیعت استفاده کنند و آن را در چه جاهایی به صورت زباله یا پسماند قرار دهند (پسماندهای خشک و تر) پسماندهای شیمیایی و بعد طریقه دفن کردن آن ها و چگونه کود درست کردن با برگهای گیاه و ... و بعد بین دانش آموزان بحث های گروهی صورت می گیرد که معلم باید بیش تر گروه ها را هدایت کند تا دانش آموزان خود به نتیجه برسند و بعد با استفاده از تصاویر کتاب آن ها را به موضوع و نقش محیط زیست هدایت و راهنمایی می کنم.

گام پنجم : مشارکت یادگیرندگان

در طول آموزش سعی می کنم که از توانمندی های دانش آموزان استفاده نمایم. بخشی از توانمندی های آن ها اجرای نمایش و بخشی از آن اینکه به تصاویر کتاب بپردازند و یا اینکه خودشان نیز وسایلی در مورد صنایع دستی شمال و یا استفاده از چوب جنگل درست کنند و به کلاس بیاورند با همکاری و مشارکت یکدیگر، استفاده از تجربیات آن ها، در حین درس و بعد هم جمع بندی نظرات گروه ها و بازگو کردن این نظرات برای مابقی گروه ها و استفاده از دانش آموزان کم رو و ضعیف در بحث و مشارکت گروهی تا اینکه در بحث شرکت داده شوند.

گام ششم : ارزشیابی و تجدید نظر

می دانم که هنگام ارزشیابی باید به همه ی ابعاد تدریس توجه کرد و از همه بندهای تدریس در ارزشیابی استفاده کرد. میزان یادگیری یادگیرندگان بخشی از فرآیند ارزشیابی خواهد بود به همین منظور سؤالاتی مطرح می کنم و با استفاده از فهرست اسامی دانش آموزان از آن ها می خواهم به سؤالات پاسخ گویند. سوالاتی چون:

  -    چرا در شمال خانه ها و شهرها به هم نزدیک هستند؟

  -    سقف خانه های شمالی چه شکلی است؟ از چه درست شده است؟

  -    مرکز استان مازندران کجاست؟

  -    در نقشه مرکز استان مازندران را نشان بدهند.

  -    جهاد سازندگی چه کارهایی در روستاها انجام داده است؟

  -    جنگل کجاست؟ چرا سرمایه ملی ماست؟

  -    چرا هوای جنگل لطیف است؟ چه فایده هایی دارد؟

  -    چگونه می توانیم از جنگل استفاده کنیم؟

  -    درباره ی موضوع درس، یک نقاشی دلخواه بکشند به دیوار کلاس نصب کنند.